De discussie uit het "kroegniveau” halen en zorgen dat het debat op de juiste manier gevoerd wordt, dat is een van de doelen van Berry Mulder, Robotics Centre of Expertise Leader bij Shell. "Het debat móet namelijk gevoerd worden”, stelt Mulder. "Want ja, er gaan banen verdwijnen door de inzet van robots. Maar in plaats van daar bang voor te zijn kun je jezelf er beter op voorbereiden. Want het roept belangrijke vragen op. Wie is er bijvoorbeeld aansprakelijk als een robot - of beter een unmanned system - een fout maakt? En bestaat er zoiets als robot-ethiek? Daar zullen we over na moeten denken.”
Kijken en luisteren
Shell loopt aardig voorop als het gaat om de inzet van robots. Mulder: "Ik denk dat bij bijna alle bedrijfsonderdelen ondertussen wel een robot wordt ingezet. Dat varieert van drones die op hoogte inspecties uitvoeren, via miniduikbootjes die pijpleidingen inspecteren tot de Sensabot die op Pernis observatierondes rijdt. Maar ons Robotics Centre of Expertise is niet op aarde om robots voor Shell te ontwikkelen, maar om Shell te ontwikkelen om robots te gebruiken. Wij kijken waar robots ingezet kunnen worden en op welke manier. Worden ze ingezet om te kijken en te luisteren of ook om schoon te maken en te schilderen?”
Vooralsnog blijft de inzet bij Shell beperkt tot het eerste: kijken, luisteren, voelen en meten en dan het liefst op de plekken met drie D’s: dangerous, dull and dirty. "Plaatsen waar je als mens sowieso niet zou moeten willen zijn”, stelt Mulder. Die plekken tellen overigens meteen ook strenge eisen aan de robots. "Impliciet aan onze business is dat we met een brandbaar product werken. Robots mogen dus niet kunnen vonken of heet worden. Want als je ergens een gaslek hebt is het al erg genoeg. Zie daar onze uitdaging. Een robot die afbrandt is niet zo erg, maar een robot die onze installaties in brand steekt wel.”
Vlees en bloed
Een ander obstakel dat maakt dat robots nog niet massaal de raffinaderijen bevolken is volgens Mulder "de parallelle infrastructuur - dus alles om de pijpen, buizen, tanks en leidingen te kunnen inspecteren en onderhouden - is ontworpen en gemaakt voor mensen. Robots bewegen zich wat minder makkelijk op al die trappen, steigers en roosters. Of neem nou een mangat. Dat heet niet voor niets zo: het is bedoeld om een mens door te laten.”
En wat te denken van ervaring? Mulder legt uit hoe een inspecteur van vlees en bloed "op gevoel heel veel kan zien. Bij een wanddiktemeting bijvoorbeeld. Die kan feilloos inschatten of een tankwand nog voldoet. Een robot mist die ervaring.”
En wat ook niet helpt is de vergrijzing in de sector, denkt Mulder. "Jongere medewerkers die thuis al een autonoom opererende stofzuiger of grasmaaier hebben rondrijden, zullen zich eerder afvragen waarom dat op hun werk niet kan.”
Goedkoper en veiliger
Toch zijn dat stuk voor stuk zaken die met de tijd worden opgelost, weet Mulder. "Digital ontwikkelt zich zo verschrikkelijk snel. Technologie wordt zo snel beter en beter. De data die robots nu verzamelen en die we opslaan kunnen we straks gebruiken om beter te voorspellen. Nu kijkt de robot alleen nog maar en moet een mens zijn werk nog controleren. Een volgende fase is dat de onderhoudsrobot zelf weet wanneer hij aan het werk moet. De doorbraak komt op het moment dat het goedkoper, beter en veiliger is dan het naar binnen sturen van een mens. En dat gaat gebeuren.”
Mulder roept bedrijven in het industrieel onderhoud dan ook op om zich niet af te wenden van de nieuwe technieken, maar ze juist te omarmen. Om ervaring op te doen en te leren. "Al was het maar om al te overspannen verwachtingen te temperen”, waarschuwt Mulder. "Want er gaat ook wel eens iets mis natuurlijk. Bij Shell nooit meer dan een uit de lucht gevallen drone overigens en behalve aan die drone heeft dat nog nooit schade opgeleverd. Juist omdat we zo veiligheidsbewust zijn.”
Geen shutdown
Mulder verhaalt over een proef binnen Shell waarbij een miniduikbootje in een opslagtank is gebruikt, terwijl die tank nog vol vloeistof was. "Puur om te kijken of het mogelijk is om door te opereren terwijl je een inspectie uitvoert. Dan hoeft de tank niet leeg, je hoeft geen shutdown te doen. Dat scheelt veel geld, zeker wanneer uit de inspectie blijkt dat er niets aan de hand is. Op dit moment kan de camera in die duikboot alleen maar 'zien’. In de toekomst zal die camera veel slimmer zijn en ook kunnen analyseren en voorspellen.”
Mulder denkt al weer verder. "Want kun je een onderhoudsrobot niet in zo’n opslagtank laten 'leven’? Dan kun je gewoon door opereren terwijl de robot af en toe de rotzooi in een putje veegt.”